Studia Humanistyczno Społeczne
(Humanities and Social Studies)
ISSN 2081-2493

Daleka Północ – High North to obecnie jeden z kluczowych obszarów w układzie globalnym. Dotyczy również terenów USA i Kanady, a w najbardziej interesującym nas kontekście europejskim, obejmuje zarówno część kontynentu, wyspy jak i morza (Morze Barentsa, Morze Grenlandzkie) usytuowane za kręgiem polarnym. Obszar ten rozciąga się na terytorium kilku krajów, mianowicie: Danii, Norwegii, Szwecji, Finlandii oraz Federacji Rosyjskiej. W epoce wysokich cen surowców energetycznych i ocieplenia klimatu, charakteryzują go wysoka aktywność, a nawet pewna nerwowość państw tego regionu.

Trudno się dziwić gdyż topnienie lodu i wiecznej zmarzliny może otworzyć nowe wodne szlaki transportowe oraz ułatwić dostęp do wcześniej niedostępnych zasobów. To z kolei stanowi potencjalne źródło sporów, a nawet konfliktów związanych z wytyczaniem stref zasobów oraz delimitacją granic. Konsekwencje tego stanu rzeczy mogą złożyć się na wyjątkową kombinację szans i współczesnych zagrożeń. Inaczej mówiąc wywierać wpływ na relacje międzynarodowe w skali wykraczającej poza interesy tylko i wyłącznie naszej półkuli.

Stąd przedmiotem niniejszego opracowania stała się Daleka Północ, a w szczególności  jej subregionalne kręgi (Norden i Arktyka). Mimo trudności wynikających z aktualności tematu, a tym samym braku czasowego dystansu pozwalającego na spokojną, naukową analizę zagadnienia, Autorzy zdecydowali się skoncentrować na  kilku podstawowych sprawach:

1. państwach Norden – wymiarze regionalnym i globalnym ich aktywności (J. Jaskiernia, A. Kubka);
2. roli państw nordyckich w polityce UE (M. Grzybowski, M. Tomala);
3. ocenie aktualnych wyzwań i zagrożeń w Arktyce jako osi problemów Dalekiej Północy (V. Gul-Rechlewicz, K. Kubiak, A. Makowski, L. Ampleman, J. Grzela).

...

Ryszard M. Czarny

Kielce

Spis treści
Table of contents

Czytaj online

1		Ryszard M. Czarny Wprowadzenie
2		Jerzy Jaskiernia Globalizm a regionalizm: inicjatywy państw Europy Północnej na forum Rady Europy dotyczące doskonalenia systemu ochrony praw człowieka
3		Andrzej Kubka Norweskie interesy w globalizującym się świecie
4		Marian Grzybowski Wymiar Północny w polityce Unii Europejskiej – znaczenie dla Finlandii
5		Magdalena Tomala Ochrona środowiska regionu Morza Bałtyckiego
6		Violetta Gul - Rechlewicz Autonomiczny wymiar globalizującej się Arktyki
7		Krzysztof Kubiak Żegluga morska w Arktyce. Szanse i zagrożenia
8		Andrzej Makowski Północna Droga Morska i perspektywy jej wykorzystania w żegludze międzynarodowej
9		Luc Ampleman Arctic mobility versus polar transportation: how far is the Far North and for whom?
10		Joanna Grzela Rola i miejsce Arktyki w polityce zagranicznej Polski
11		Informacja